همه چیز درمورد ویتامین D

کلینیک ارتوپدی فنی طبیب شیراز سعی دارد که در این مطلب اطلاعات مفید و لازمی را در مورد ویتامین D در اختیار شما عزیزان قرار دهد.

تشخیص کمبود ، منابع ، فواید ویتامین D

-ویتامین D گروهی از ویتامین های محلول در چربی میباشد که باعث افزایش میزان جذب کلسیم، فسفات و منیزیم در روده میشوند و از این طریق بر رشد و استحکام استخوان ها کمک میکنند.

-در بدن انسان ویتامین‌های D۲ و D۳ مهم‌تر هستند و هر دوی آن‌ها در مکمل های تغذیه ای موجود میباشند، ویتامین D۳ فرمی است که انسان تولید می‌کند و از آن بهره می‌برد و دیده شده که سطح کسانی که با ویتامین D۳ مکمل یافته‌اند، پس از پایان دوره به صورت بهتری سطح بالای ویتامین دی را نگه داشته‌اند، ویتامین D۳ بعنوان مکمل بهتری شناخته می‌شود.

-شیوع فقر ویتامین D به خصوص در زنان و کودکان ایرانی بین ۷۰ تا ۸۵ درصد است.

-موقعیت جغرافیایی، رنگ پوست، فصل، سن، مصرف کرم های ضد آفتاب میزان تولید ویتامین دی را بوسیله پوست تحت تاثیر قرار میدهند.(پوست هرچه تیره تر باشد میزان جذب ویتامین دی کاهش مییابد.)

تشخیص کمبود ویتامین D

-تشخیص کمبود ویتامین D توسط آزمایش خون مشخص میشود و این آزمایش نیاز به ناشتا بودن ندارد اما شب قبل از آزمایش نباید غذاهای چرب مصرف شود و در صورت استفاده مکمل ویتامین D، این آزمایش باید حداقل یک هفته بعد از مصرف ویتامین D صورت گیرد.

– ۳۰ تا ۱۰۰ نانوگرم ویتامین D در خون نرمال است و کمتر و بیشتر از این مقدار نرمال نمی باشد و باید به پزشک مراجعه کرد.

منابع ویتامین D

-نور خورشید منبع اصلی طبیعی ویتامین D میباشد که تابش پرتو فرابنفش ماده ای به نام دهیدروکلسترول را طی مراحلی به ویتامین D تبدیل میکند و بعد از تولید ویتامین D وارد کبد و کلیه میشود و سپس در اختیار سایر اندام ها قرار میگیرد.(قرار گرفتن ۴۰ درصد از پوست بدن به مدت بیست دقیقه در روز در معرض نور خورشید بصورت مستقیم بدون الودگی)

-گوشت برخی ماهی های چرب مانند سالمون، ساردین و شاه ماهی

-سنجد، کنجد، غلات

-زرده تخم مرغ

-جگر گاو و گوساله

-انواع قارچ

-میگو

-اب پرتقال

-لبنیات

-شیر خشک جهت نوزادان

فواید ویتامین D

-تقویت سیستم ایمنی

-تاثیر ضد التهابی

-استحکام استخوان ها با کمک به جذب کلسیم، منیزیم و فسفر

-تعادل هورمون های پاراتیروئید و تنظیم فشار خون و انسولین

-بهبود سوخت و ساز ها در بدن و بهبود و پیشگیری از بیماری های چاقی و دیابت

-بهبود چرخه خواب و بیداری

-خواص ضد سرطانی و بهبود سرطان های پوستی

-کمک به بهبود بیماری ها از جمله بیماری های تنفسی بهبود و پیشگیری از بیماری های خودایمنی مانند: پیسی، ام اس، فیبرو میالژیا، آرتریت، خستگی مزمن

-درمان افسردگی

-افزایش سریعتر نیروی عضله

-سلامت جنسی

سلامت کلیه که دوطرفه میباشد بدین معنا که کلیه هم جهت متابولیسم درست و فعال شدن ویتامین دی نقش دارد.

-پیشگیری از پارکینسون

-درمان یا بهبود کم خونی در کودکان

-سلامت مغز و جلوگیری از آلزایمر

دلایل کمبود ویتامین D

-عدم دریافت مقدار مناسب از نور خورشید و عدم مصرف غذاهای دارای این ویتامین، از اصلی‌ترین دلایل کمبود این ویتامین در سراسر جهان میباشد.

-پایین بودن منیزیم، ممکن است یکی دیگر از علل مهم کمبود ویتامین D باشد، زیرا ویتامین D بدون منیزیم افزایش پیدا نمی کند. منابع منیزیم مانند سبزیجات، تخمه کدو، تخمه آفتابگردان، بادام و انواع آجیل‌ها میباشد.

-برخی از افراد به صورت ژنتیکی جذب ویتامین دی پایینی دارند، که این افراد باید دوز مصرفی را افزایش دهند.

-از دیگر علل کمبود ویتامین دی، وزن بالا است. هر چه وزن بدن بالاتر باشد نیاز بدن به ویتامین دی بیشتر میشود.

-بی تحرکی جذب ویتامین دی را کاهش میدهد و ورزش کردن جذب آن را افزایش میدهد.

-افراد با مشکلات کلیوی و کبدی

-استفاده از داروهای خاص که جذب ویتامین D را کاهش میدهد.

عوارض کمبود ویتامین D

-پوکی استخوان

-برجستگی سینه

-بزرگی جمجمه

-پهن شدن مچ دست و مچ پا

-تاخیر رشد حرکتی کودکان

-دیر دندان درآوردن

-نرمی استخوان در کودکان و بد شکل شدن استخوان ها

-درد در ماهیچه ها و استخوان ها

-ضعف سیستم ایمنی

-عدم تعادل میزان هورمون پاراتیروئید

-ناتوانی جنسی و ناباروری

-ناراحتی های قلبی

-ضعف و خستگی

گروه های مستعد کمبود ، مصرف بیش از حد ، درمان کمبود ، میزان دریافت روزانه ، بهترین زمان دریافت ویتامین D

گروهای مستعد کمبود ویتامین D

-نوزادان شیرخوار: با توجه به ویتامین D موجود در بدن و شیر مادر (شیر مادران به اندازه کافی ویتامین D ندارند.)

-افراد مسن: پوست بدن این افراد نمیتواند ساخت کارامدی از ویتامین D را داشته باشد و این افراد بیشتر در منزل بدور از نور خورشید به سر میبرند.

-افراد دارای محدودیت در معرض نور خورشید مانند: افراد بیمار و زمین گیر

-رنگین پوستان: میزان بیشتر ملانین در پوست این افراد موجب کاهش توانایی پوست جهت تولید ویتامین D از طریقِ نورِ خورشید می‌گردد. هر چه رنگ پوست تیره‌تر باشد، به نسبتِ کمتری، از طریق نور خورشید، ویتامین D تولید می‌کند.

-افراد مبتلا به بیماری‌های گوارشی و بیماری التهابی روده (IBD) و سایر بیماری‌هایی که منجر به اختلال در جذب چربی می‌شود مانند: برخی از بیماری‌های کلیوی و کبدی، سیستیک فایبروزیس، سلیاک، کولیت زیرا ویتامین D محلول در چربی است و هر گونه بیماریِ مختل کننده جذبِ چربی، میزانِ جذبِ ویتامین D، از طریق غذا را کاهش میدهد.

-افراد چاق: این افراد به علت چربی بیشتر نیاز بیشتر به دریافت ویتامین D دارند.

مصرف بیش از حد ویتامین D

-مقادیر بالای این ویتامین، موجب جذب زیادیِ کلسیم و بالا رفتن زیادیِ سطح کلسیم در خون و بدن می‌شود، در نتیجه در صورتِ زیادی بالا رفتنِ سطح ویتامین D و بروز علائم مسمومیت و آسیب به کلیه میگردد.

درمان کمبود ویتامین D

افرادی که کمبود شدید ویتامین D دارند، می‌توانند از طریق تابش لامپ های یووی ویتامین D مورد نیاز خود را تأمین کنند.

میزان دریافت روزانه ویتامین D

-کودکان ۱ تا ۳ سال: ۶۰۰ IU تا ۲۵۰۰ واحد

-افراد ۴ تا ۸ سال: ۶۰۰ IU تا ۳۰۰۰ واحد

-افراد ۹ تا ۷۰ سال: ۶۰۰ IU تا ۴۰۰۰ واحد

-افراد بالای ۷۰ سال: ۸۰۰ IU تا ۴۰۰۰ واحد یا ۱۰۰ میکروگرم

-زنان باردار و شیرده: ۶۰۰ واحد

-ورزشکاران و به‌خصوص بدن‌سازان به‌دلیل فعالیت و سوخت‌ساز بیشتر بدن و همچنین تودۀ عضلانی بیشتر معمولاً نیاز به مقادیر بیشتری ویتامین D دارند. مقدار مصرف ویتامین D برای ورزشکاران روزانه ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ واحد است تا سطوح ویتامین D در خون آن‌ها در اندازۀ نرمال حفظ شود.

-ویتامین D پنجاه هزار واحدی به هیچ عنوان برای کودکان و خردسالان نباید داده شود. زیرا بدن کودکان توانایی تحمل این دوز بالا را ندارد و دارای عوارض بسیار خطرناک میباشد.

بهترین زمان دریافت ویتامین D

-ویتامین D بهتر است همراه با غذاهای چرب مصرف شود.  

*در کلینیک ارتوپدی فنی طبیب شیراز کودکان و بزرگسالان مورد معاینه قرار میگیرند و در صورت تشخیص احتمال کمبود کلسیم و ویتامین دی به فرد آگاهی میدهند که بعد از انجام آزمایش خون مصرف مکمل های ویتامین D و کلسیم را اغاز کنند.