صافی کف پا یا Flat Foot یا Pes Planeus یکی از بیماری های شایع اندام تحتانی است که در آن قوس طولی کف پا در هنگام ایستادن کاهش پیدا کرده و یا از بین می رود.صافی کف پا را باید جدی گرفت چون کل سیستم اسکلتی و عضلانی بدن انسان که از پا شروع می شود و به شانه و ستون فقرات می رسد .
فهرست مطالب
این عارضه ممکن است نوعی از ناهنجاری های مادرزادی باشد، یا در اثر آسیب های وارده به استخوان ها و رباط ها،شکستگی ها، عدم تعادل وضعیتی و عضلانی، اضافه وزن شدید، ضعف عضلانی، پوشیدن کفش ها و کفی های نامناسب یا التهاب مفصلی ایجاد شود.اختلال صافی کف پا از نوع خفیف تا شدید یک یا دوطرفه در بین افراد جامعه شایع است.
-صافی کف پا دو نوع انعطاف پذیر(flexible) و سفت(Rigid) دارد که در نوع اول کف پای بیمار در حالتی که‌پا آویزان است قوس دارد اما با ایستادن و تحمل وزن علاوه بر از بین رفتن قوس، چرخش کف پا به سمت داخل هم ایجاد میشود.
-صافی کف پا را باید جدی گرفت،چون کل سیستم اسکلتی و عضلانی بدن انسان که از پا شروع می شود و به شانه و ستون فقرات می رسد،به هم متصل و تحت تاثیر هم هستند و هر نوع اشکالی در قوس کف پا می تواند در این مجموعه مشکلاتی به وجود آورد.مثلا اگر صافی کف پا همراه با انحراف پاشنه باشد،زانوها به سمت داخل می چرخند و حالت ضربدری پیدا می کنند.ممکن است به دنبال این مشکل،افتادگی لگن و شانه هم بروز کند و قوس های کمری نامتقارن شود و حتی مشکلاتی در ستون فقرات تا گردن به وجود آید.
ناهنجاری های قوس پا می تواند منجر به درد و آرتروز زانو،دردهای لگنی،افزایش یا کاهش فاصله بین مهره های ستون فقرات ،بیرون زدگی دیسک و حتی سردرد شود.
تشخیص صافی کف پا
چکاب و معاینه کف پا و الایمنت بدن و تشخیص فشار های وارد به کف پا با استفاده از تکنولوژی اسکنرهای بیخطر پیشرفته استاتیک و داینامیک از پای بیمار انجام میشود.
علائم صافی کف پا
-کاهش قوس طولی پا
-چرخش پاشنه به خارج
-برجستگی استخوان ناویکولار(یکی از استخوان های مفصل مچ)
-پهن شدن پا
-تورم مچ پا
-قرار گرفتن پنجه پا به بیرون در هنگام راه رفتن
-قرارگرفتن کناره داخلی پا روی زمین در هنگام ایستادن و راه رفتن
-ساییدگی کناره داخلی پاشنه کفش و کج شدن شکل ظاهری کفش به داخل
-درد در ناحیه قوس طولی داخلی
عوارض شایع ناشی از صافی کف پا
-درد در ناحیه قوزک داخلی به علت کشش بافت های نرم
-ایجاد پینه و میخچه در نواحی سینه پا به دلیل فشار نامتعادل در کف پا
-ایجاد خارپاشنه
-درد در کنار خارجی پا به علت فشردگی استخوان ها
-انحراف شست به سمت انگشت کوچک(هالوکس والگوس)
-درد در لیگامان ها و بافت های داخلی زانو
-فشردگی استخوان ها در کنار داخلی زانو که منجر به درد می شود.
-خستگی زودرس،هنگامی که مدت طولانی می ایستند و یا بعد از ورزش یا پیاده‌روی(در بین افراد ورزشکار دچار صافی کف پا به دلیل فعالیت بیشتر عضلات نسبت به ورزشکاران سالم،میزان مصرف انرژی بیشتر است.)
-برخورد پا با زمین و عکس العمل نیروی وارده از زمین که منجر به کمردرد میشود.(چون خمیدگی پا،باعث کج وارد شدن نیرو به ستون فقرات می گردد، و همچنین با افزایش چرخش استخوان های ران به داخل،قوس کمری نیز افزایش می یابد که علاوه بر ایجاد برجستگی شکم،منشاء کمردرد نیز می شود.)
_ایجاد زمینه مناسب برای تغییر شکل زانو و تمایل به ضربدری شدن زانوها(این نکته مهم است که صافی کف پا می تواند باعث اختلال در راه رفتن شود و با اعمال نیروی عکس العمل زمین به صورت نامناسب بر روی مفاصل، افراد مبتلا نسبت به افراد سالم بیشتر در معرض آسیب های زانو،خصوصا آرتروز این مفصل هستند.)
_-فقدان عمل ضربه گیری در پا که پا را نسبت به زخم ها و آرتروز مستعد می کند.
-وارد آمدن فشار به عروق و اعصاب پا که فشار وارده به محل ارتباط اعصاب کف پایی داخلی و خارجی سبب دردهای عصبی در پا می شود.
-صافی کف پا حتی می تواند موجب سردردهای مزمن شود.زیرا با افت قوس طولی پا،فعالیت عضلات ناحیه پا و ساق پا تغییر شکل می دهند و برخی عضلات پا،چون کوتاه می شوند،دائم فعالیت می کنند و عضلاتی هم دچار کشیدگی شده ضعیف می شوند.سیگنال های عضلاتی که دائم و نابجا فعالیت می کنند،در عملکرد مغز اختلال ایجاد کرده،باعث ترشح مواد شیمیایی خاصی می شوند که موجب التهاب عروق مغزی و در نهایت بروز سردرد و گاهی میگرن می شود.
درمان صافی کف پا
-در کتب قدیم اعتقادی بر اصلاح صافی کف پا وجود نداشت اما بر اساس مقالات بدست آمده در صورتیکه بیمار با سن کم و وزن کم شروع به درمان این عارضه کند و متخصص پا برای بیمار در هر دوره یکساله براساس معاینات دقیق راستای ( alignment ) ساق و مچ و همچنین چرخش پاشنه بیمار، نوعی از کفی طبی را از نظر سفتی و نرمی برای بیمار هر بار تجویز کند که بتواند چرخش پاشنه و الگوی راه رفتن بیمار( gait)را بصورت سریال بهبود بخشد و میتوان تا قبل از بسته شدن صفحه های رشد بیمار(قبل از ۱۶ سالگی)، شکل درستی را به استخوان های کف پا و مچ داد و تغییرات چشمگیری را در اصلاح انحرافات پای فرد انتظار داشت و باعث بهبود درد کف پا، درد زانو که در راه رفتن ایجاد میشود و درد لگن و کمر را با تنظیم الایمنت بدن به طور چشمگیر بهبود بخشید.
-فرد دچار صافی کف پا باید در کنار دریافت کفی طبی، ورزش های بخصوص صافی کف پا را نیز دریافت کند تا عضلات کف پا و مچ نیز تقویت شوند.
-همچنین توصیه میشود فرد از کفش های ساقدار که مچ پا را دربرمیگیرد نیز استفاده کند.
-کودکان خود را بین ۳ تا ۵ سالگی ارزیابی کنید تا در اثر وجود این عارضه بخوبی و بزودی بتوان آن را درمان کرد.
