در افراد با زانوی پرانتزی زانوها از یکدیگر دور می شوند و قوزک ها داخلی به هم نزدیک می شوند و پاها شکل پرانتز و کمانی پیدا می کنند.
پای پرانتزی در نوزادان تازه متولد شده طبیعی است که بمرور با رشد، وضعیت پاها به حالت طبیعی برمیگردد، که این حالت پرانتزی معمولا تا سن ۲سالگی ادامه مییابد و بعد از آن زانوها شروع به ضربدری شدن میکنند. این وضعیت در نوزادان به دلیل موقعیت نامناسب آن‌ها در رحم میباشد.
درصورت باقی ماندن زانوی پرانتزی درکودکان بیشتر از دوسال باید به پزشک مراجعه نمود، زیرا در سن رشد و قبل از شکل‌گیری استخوان‌ها درمان پای پرانتزی بسیار راحت‌تر از سن بزرگسالی است.
لیست محتوا
عوامل ایجاد زانو پرانتزی و تشدید آن
- راشیتیسم ناشی از نرمی استخوان و درنتیجه بدشکلی آن که به دلیل کمبود کلسیم و فسفات و ویتامین D میباشد.
- ضعف عضلانی در ناحیه ی مچ پا، ساق و زانو
- آرتروز در بزرگسالان
- مادرزادی و ارثی بودن
- پارگی رباط های زانو
- قوس پیش از حد کف پا یا pescavus
- اضافه وزن در کودکان
- آسیب به صفحه رشد ناحیه مچ و زانو
- شکستگی در ران یا ساق یا زانو یا مچ و بد جوش خوردن شکستگی
- بیماری Blount رشد غیر طبیعی استخوان ساق پا (دیسپلازی استخوان) که در کودکان با وزن بالا و دختران و کودکانی که زودتر شروع به راه رفتن میکنند شیوع بیشتری دارد (سن شروع راه رفتن ۱۱ تا ۱۴ ماهگی میباشد.)
- بیماری پاگت (بیماری متابولیکی که بر نحوه تجزیه و بازسازی استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد) و این بیماری در افراد مسن شیوع بیشتری دارد.
- نشستن به حالت چهارزانو در کودکی
درجات و گریدهای پای زانو پرانتزی در حالت ایستاده که قوزک های داخلی به هم چسبیده باشند
- درجه خفیف یا گرید ۱ : این ناهنجاری زمانی است که فاصله دو کندیل داخلی ران کمتر از (دو و نیم سانتی‌متر) باشد.
- درجه متوسط یا گرید ۲ : در این حالت فاصله‌ی زانوها (دوونیم تا پنج سانتی‌متر) است.
- درجه شدید یا گرید ۳ : در صورتی که فاصله داخلی دوزانو از (پنج تا هفت و نیم سانتی متر) بیشتر باشد.
- درجه بسیار حاد یا گرید ۴ : اگر فاصله دو کندیل داخلی ران از (هفت و نیم سانتی‌متر) بیشتر شد، خمیدگی زانوها بسیار شدید ارزیابی میشود.
تشخیص پای زانو پرانتزی
- معاینه بیمار جهت تشخیص پای پرانتزی در کلینیک ارتوپدی فنی طبیب شیراز توسط متخصص مربوطه و اسکنر های پیشرفته انجام که در این بررسی فاصله بین دوزانو در حالت های خوابیده، ایستاده و راه رفتن اندازه گیری میشود و در صورت وجود زانوی پرانتزی علت ایجاد زانوی پرانتزی تشخیص داده میشود.
- روش دیگر تشخیص زانوی پرانتزی تصویر برداری از زانوی فرد میباشد که زاویه انحراف هرکدام از زانوها به صورت دقیق اندازه گیری میشود.
- درصورت وجود زانوی پرانتزی و انحراف از ساق پا جهت تشخیص علت آن که میتواند نرمی استخوان باشد باید چکاب آزمایش ویتامین D و کلسیم از فرد گرفته شود.
عوارض ناشی از زانو پرانتزی
- ظاهر نامناسب
- آرتروز یا ساییدگی زودرس زانو
- افزایش آسیب پذیری مفصل
- کوتاهی قد
- بی ثباتی و درد در زانو
- ساییدگی و درد در مچ پا
- مشکل در راه رفتن و دویدن
- تعویض مفصل زانو
درمان غیر جراحی پای زانو پرانتزی در کودکان
-بعد از تشخیص پای پرانتزی و اطلاع از علت ایجاد آن باید هرچه سریع تر به دنبال درمان زانوی پرانتزی بود چون در سنین کودکی و رشد که هنوز صفحات رشد تکمیل نشده اند، اصلاح زانوی پرانتزی بسیار سریع و آسان میباشد و از انحراف بیشتر و آسیب در بزرگسالی مانند ساییدگی و آرتروز زانو میتواند جلوگیری کند که درمان زانوی پرانتزی کودکان در کلینیک ارتوپدی فنی طبیب شیراز به صورت تخصصی انجام میشود که زانوی کودک معاینه و اسکن میشود و سپس با توجه به میزان انحراف زانوی پرانتزی، درصورت لزوم برای کودک بریس زانو پرانتزی و حرکات اصلاحی بخصوص و کفش و صندل و کفی مخصوص درنظر گرفته میشود.
-کاهش وزن در صورت اضاف وزن
درمان پای پرانتزی در بزرگسالان
- زانوی پرانتزی در بزرگسالان به علت بر هم خوردن راستای زانو میتواند موجب ساییدگی یکطرفه درون مفصل زانو شود که این ساییدگی اگر در گرید های ۱ و ۲ باشد میتوان با کمک حرکات اصلاحی تقویت عضلات دربرگیرنده زانو و بریس های بخصوص این انحرافات را تا حدودی اصلاح نمود و از پیشرفت ساییدگی و آرتروز در زانو جلوگیری نمود و درد ها و التهابات ایجاد شده در زانو را کاهش داد که در کلینیک ارتوپدی فنی طبیب شیراز حرکات اصلاحی بخصوصی به فرد آموزش و بریس زانوی پرانتزی برای فرد اندازه گیری و ساخته میشود.
- کاهش وزن در صورت اضاف وزن
روشهای غیر جراحی در کلینیک ارتوپدی فنی طبیب شیراز
- در کلینیک ارتوپدی فنی طبیب شیراز روش های غیرجراحی در نظر گرفته میشود که این روش ها شامل:
- استفاده از صندل طبی، کفی طبی و کفش‌های طبی که در کلینیک با توجه به زانوی پرانتزی فرد و اسکن از پای بیمار ساخته میشود و باعث تنظیم راستای خط وزن بدن میشود و موجب اصلاح انحرافات و جلوگیری از ایجاد فشار به مفاصل میشوند.
- حرکات اصلاحی مخصوص تقویت زانو و اصلاح زانوی پرانتزی که در کلینیک ارتوپدی فنی طبیب شیراز به فرد آموزش داده میشود.
- استفاده از بریس های مخصوص زانوی پرانتزی که در کلینیک ارتوپدی فنی طبیب شیراز برای فرد ساخته میشود و این بریس ها با مفصل زانو میتواند بمرور انحراف زانو را با فشاری که اعمال میکند اصلاح کند.
- گچ گیری
- درمان بیماری‌هایی که باعث پای پرانتزی شده‌اند مانند نرمی استخوان که باید مکمل های ویتامین D، کلسیم، فسفات برای بیمار با توجه به مقدار کمبود آن تجویز شود.
- در موارد شدید و سنین بعد از اتمام رشد (حدود سنین ۱۸ سالگی به بعد)، جراحی استئوتومی و در کودکان با پای پرانتزی شدید قبل از تکمیل صفحه رشد عمل اپی فیزیودز برای اصلاح زانوی پرانتزی درنظر گرفته میشود.
جراحی زانوی پرانتزی
جراحی زانوی پرانتزی در کودکان
در کودکان عمل جراحی اپی فیزیودز برای درمان پای پرانتزی به این صورت است که جراح چند پلاک یا گیره یا منگنه را در یک طرف از صفحه رشد استخوان در ناحیه زانو قرار می‌دهد. سپس این پلاک از رشد استخوان در سمت موردنظر جلوگیری میکند و باعث میشود استخوان به‌شکل صاف رشد کند. همچنین سمت دیگر صفحه رشد هم که پلاک قرار ندارد، به رشد طبیعی خود ادامه می‌دهد. پس از اصلاح ناهنجاری و تغییر شکل میتوان صفحات را خارج کرد و این عمل در کودکان از اواسط تا اواخر نوجوانی انجام میشود، و این عمل دوره مراقبت بعد عمل کمتری را دارد و کودک باید هر چهار ماه یکبار عکسبرداری و چک شود.
جراحی زانوی پرانتزی در بزرگسالان
تنها گزینه درمان برای افراد با پای پرانتزی شدید، عمل جراحی استئوتومی است، که جراحی میتواند از ساییدگی و آرتروز بیشتر زانو جلوگیری کند.برای درمان افرادی که صفحات رشد آن‌ها بسته شده باشد، ابتدا استخوان‌ها شکسته میشود و پلاتین گذاری انجام و استخوان را صاف میکنند و در نهایت این ناهنجاری اصلاح میشود.که در بیشتر موارد جراحی، استخوان درشت نی ساق پا برش داده و اصلاح میشود، اما شرایطی وجود دارد که استخوان ران یا هر دو استخوان ران و استخوان درشت نی تحت درمان قرار می‌گیرند. و این عمل دوره مراقبت طولانی را دارد و معمولا بصورت تک پا و سپس پای دیگر انجام میشود.
