قطع عضو یا آمپوتاسیون (Amputation)، به عنوان یک اقدام جراحی جهت قطع قسمتی از اندام بر اثر عواملی مانند تروما و یا عفونت غیرقابل کنترل قسمتی از اندام، برای کاهش درد و روند بهبودی بیمار است.
پس از انجام عمل جراحی آمپوتاسیون، قسمت قطع شده در صورت امکان با یک اندام مصنوعی یا پروتز جایگزین میشود.
لیست محتوا
-بیماران مبتلا به بیماری عروق محیطی، بیش‌ترین کاندیدای قطع عضو اندام تحتانی را تشکیل میدهند. دیابت شیرین، یک علت عمده برای انسداد شریانی است و هرساله تعداد زیادی کودک به علت بیماری مننژیت اندام خود را از دست میدهند و بیش از ۵۵% از آمپوتاسیون‌های در بیماران مبتلا به بیماری‌های انسدادی اندام تحتانی را به همراه دارد.
علل قطع عضو
شایع‌ترین علل قطع عضو اختلال در گردش خون شریانی مزمن (انسداد شریانی) میباشد.
-آسیب شدید اندام
-آسیب تروماتیک
-تومور های اندامی
–نکروز عضو
–عفونت غیرقابل کنترل عضو
-ناهنجاریهای مادرزادی
–دیابت علت حدود 40-30 درصد آمپوتاسیون‌های انجام شده دیابت است.
انواع قطع عضو
-قطع عضو دست ( اندام فوقانی )
-قطع عضو پا ( اندام تحتانی )
-قطع عضو جوارح صورت
قطع عضو دست ( اندام فوقانی )
این قطع عضو شامل سطوح قطع عضو مختلفی میباشد از جمله: قطع عضو انگشتان دست / قطع عضو استخوان های کف دست / قطع عضو مچ دست /قطع عضو ساعد / قطع عضو آرنج / قطع عضو بازو / قطع عضو شانه
قطع عضو پا ( اندام تحتانی )
این قطع عضو شامل سطوح قطع عضو مختلفی میباشد از جمله: قطع عضو انگشتان پا / قطع عضو استخواهای کف پا / قطع عضو مچ پا /قطع عضو ساق پا / قطع عضو زانو / قطع عضو ران / قطع عضو لگن
قطع عضو جوراح صورت
این قطع عضو نیز شامل: قطع عضو گوش / قطع عضو چشم /قطع عضو بینی
عمل های جراحی قطع عضو به چه صورت است
قطع عضو ممکن است با بیهوشی عمومی یا بی‌حسی نخاعی انجام شود. جراح در طول عمل تمام بافت آسیب‌دیده را برداشته و در صورت امکان، بافت سالم را باقی می‌گذارد.
-جراح در عمل امپوتیشن کارهای زیر را انجام میدهد:
-برش استخوان و برداشتن استخوان له شده از بافت
-صاف کردن انتهای استخوان ها
-سوزاندن انتهای رگ‌ها و عصب‌ها
-برش عضلات و شکل دادن مناسب به آن ها
-در مواقعی زخم محل جراحی بلافاصله بعد از عمل بسته شده و لایه‌های پوست توسط جراح بخیه زده میشود. در مواردی نیز ناحیه مورد نظر چند روز باز می‌ماند تا امکان برداشتن بافت بیشتری وجود داشته باشد. در ادامه پانسمان استریل توسط تیم جراحی روی زخم قرار گرفته و انتهای عضو پوشانده میشود تا پانسمان نگه داشته شود.
مراقبت های بعد از عمل جراحی قطع عضو جهت دریافت بهتر پروتز
-به عضو باقی مانده بعد از قطع عضو استامپ میگویند.
-بعد از قطع عضو فرد آمپوته باید نکاتی را تا دریافت پروتز یا اندام مصنوعی رعایت کند تا پروتز دریافتی بهترین عملکرد را برای وی داشته باشد که این نکات شامل:
-مراقبت و شست و شوی مرتب استامپ بیمار جهت ترمیم کامل زخم و جای بخیه و جلوگیری از ایجاد عفونت
–بانداژ کردن صحیح عضو قطع شده با بانداژ های الاستیک جهت از بین بردن ادم و ورم و شکل دهی صحیح استامپ جهت دریافت پروتز که شیوه بانداژ با توجه به معاینه عضو قطع شده بیمار در کلینیک ارتوپدی فنی طبیب شیراز به صورت کامل به بیمار آموزش داده میشود.
–ضربه زدن اهسته با دستان به ته عضو قطع شده جهت از بین بردن درد خیالی و عادی شدن درد به علت گره های عصبی انتهای استامپ
–بالا قراردادن اندام قطع شده از سطح قلب جهت جلوگیری از ادم و بهبود خون رسانی به اندام
-انجام ورزش و نرمش های بخصوص جهت تقویت عضلات عضو باقی مانده و جلوگیری از کانترکچر، خشکی و کوتاهی عضله که این ورزش ها در کلینیک ارتوپدی فنی طبیب شیراز به صورت کامل بعد از معاینه بیمار آموزش داده میشود.
پروتز می‌تواند نقش مهمی را در توانبخشی فردی که دست یا پا خود را از دست داده است ایفا کند. _پروتزها می‌توانند روی بدن کاشت شده و یا پوشیده شوند.
-قطع عضو بر روی زیبایی اندام فرد تاثیر می‌گذارد و موجب میشود تا فرد نتواند مانند قبل به فعالیت‌های روزانه خود بپردازد؛ بنابراین ممکن است بیمار به مرور زمان دچار افسردگی شود اما لازم است بدانید کلینیک تخصصی پروتز در شیراز با ساخت اندام‌های مصنوعی و همینطور انواع پروتز باعث شده است تا بیمار تا حد بسیار زیادی بتواند با استفاده از این ابزارها به فعالیت‌های قبل از عمل قطع عضو خود ادامه دهد.
کلینیک تخصصی پروتز در شیراز با توجه به وضعیت جسمانی بیمار و عضو قطع شده سعی میکند تا با ساخت پروتز مناسب با قطعات پیشرفته و بروز برای فرد آمپوته ((رفع نقص عضو، بهبود تحرک، زیبایی ظاهری اندام قطع شده و همینطور توانایی کنترل فعالیت‌های روزانه)) را درنظر بگیرد.
